Żywa Biblioteka za nami

     W dniu 11 marca 2017 r. w godzinach 10.00 – 15.00 w Książnicy Zamojskiej im. Stanisława Kostki Zamoyskiego na ulicy Kamienna 20 odbyło się wydarzenie – „Żywa Biblioteka/Human Library Zamość” organizowane przez Stowarzyszenie Pomocy Dzieciom Niepełnosprawnym „Krok za krokiem” w Zamościu. Był to projekt edukacyjny z zakresu przeciwdziałania dyskryminacji i ochrony Praw Człowieka.
    Żywa Biblioteka w Zamościu uzyskała Honorowy Prezydenta Miasta Zamościa p. Andrzeja Wnuka, a także Patronat Rzecznika Praw Obywatelskich p. dr Adama Bodnara.
    Żywa Biblioteka działała jak prawdziwa biblioteka z tą różnicą, że książkami byli ludzie, a czytanie było rozmową. Byli to przedstawiciele grup, które spotykają się ze stereotypami, dyskryminacją i wykluczeniem. Rozmowy te odbywały się najczęściej indywidualnie, czasem w małych grupach, od dwóch do czterech osób.
    Do udziału w Żywej Bibliotece w Zamościu zaprosiliśmy 16 Żywych Książek,
o następujących tytułach: Urodzony w Indiach, Ukrainka, Były więzień, Chilijczyk, Osoba z (nie) pełnosprawnością, Osoba porozumiewająca się alternatywnymi metodami komunikacji, Osoba na wózku inwalidzkim, Osoba niewidoma, Przyjaciel Węgrów, Osoba bezrobotna, Hiszpanka, Samodzielna matka, Amazonka, Osoba pracująca w Japonii, Trzeźwiejąca alkoholiczka oraz Węgier.
    A teraz trochę statystyki. W ciągu 5 godzin trwania Żywej Biblioteki odwiedziło nas ponad 70 Czytelników. Czytelnikami były osoby w różnym wieku (dzieci, które przyszły z rodzicami, uczniowie Szkół Podstawowych, Gimnazjalnych oraz Szkół Ponadgimnazjalnych, dorośli, jak i seniorzy), różnego wykształcenia, religii, narodowości czy poglądów. Wydarzenie przyciągnęło także obcokrajowców mieszkających w Zamościu i okolicach. Dużą grupą odbiorców wydarzenia było środowisko osób niepełnosprawnych.
    Żywe Książki zostały wypożyczone ponad 140 razy. W pewnych momentach ustawiały się kolejki do wypożyczenia konkretnej Książki. Niektórzy czytelnicy wypożyczali tylko jedną Książkę, ale było to rzadkością. Mieliśmy również bardziej wymagających Czytelników, którzy „przeczytali” 6 książek i więcej. Zwykle w miarę „czytania” apetyt na przeczytanie kolejnych Książek wzrastał. Najczęściej Czytelnicy wypożyczali 3 - 4 Książki, pochodzące z różnych grup narażonych na dyskryminację i działanie stereotypów. Czytelnicy przyznali się, że czasami wypożyczali Książki, bo były one pod pewnym względem podobne do nich samych. Motywacją była ciekawość oraz chęć zmierzenia się z własnymi poglądami. Jak podkreślają sami Czytelnicy w ankietach ewaluacyjnych, było to świetne doświadczenie i bardzo im się podobało. Mogli zweryfikować swoje poglądy. Książki były otwarte, pomagały Czytelnikom spojrzeć ich oczami.          Czytelnicy, bardzo sobie cenili bezpośredni kontakt z Książkami, mogli zadać nurtujące ich pytania, na które wcześniej nie znali odpowiedzi albo się jej domyślali. To coś zupełnie nowego i innego niż ogólna konferencja.
     Udział w projekcie Żywych Książek i Czytelników wpłyną na kształtowanie postaw otwartości i akceptacji wobec różnorodności oraz zachęcał uczestników do krytycznego myślenia. Idea Żywej Biblioteki opiera się na przekonaniu, że prawa człowieka zapisane w regulacjach prawnych mają sens jedynie wtedy, kiedy są wszystkim ludziom znane i przez nich respektowane. Zdarza się jednak, że niektórym odmawia się ich praw ze względu na ich pochodzenie, religię, kolor skóry, przekonania czy ich osobiste doświadczenia. Uważamy, że najskuteczniejszą formą poznania inności jest bezpośrednie spotkanie z nią i dlatego organizujemy otwartą dla wszystkich Żywą Bibliotekę, gdzie reprezentantów dyskryminowanych grup można zaprosić do rozmowy i zweryfikować swoje poglądy.
     Wydarzenie miało charakter otwarty, zaprosiliśmy wszystkich mieszkańców Zamościa i okolic. W programie wydarzenia przeprowadzono także zabawy animacyjne na temat tolerancji zorganizowane w ramach współpracy przez animatorów kultury z Zamojskiego Domu Kultury. Odbyła się również projekcja filmów krótkometrażowych na temat tolerancji, dyskryminacji i stereotypizacji.
Patronat medialny nad tym wydarzeniem objęły następujące media: Polskie Radio Lublin, Kronika Tygodnia, TVK – Telewizja Kablowa Zamość, Portal internetowy Roztocze .net oraz Nowy Kurier Zamojski.
Wszystkim zaangażowanym serdecznie dziękujemy i liczymy na dalszą współpracę.